Inleiding
Na een stijging van een beurs kan het een tijdje afgelopen zijn. Vele particulieren die pas in 1995 of 1996 zijn begonnen met beleggen, zagen half 1997 en half 1998 dat de aandelenprijzen ook naar beneden konden, en snel ook. In deze tijden van forse bewegingen kan je pas echt zien wie er goed of slecht belegt. Degenen die zich laten lijden door angst, hebzucht en hoop zijn waarschijnlijk de mensen die het toen slecht deden op de beurs. Zou het daarom niet handig zijn om een systeem te hebben welke je precies vertelt wanneer je moet kopen of verkopen ? Ik denk van wel en daarom wil ik in dit artikel een opzet geven voor het maken van zo'n systeem. Ik baseer de regels van de verschillende elementen van het systeem op technische analyse (analyse van historische prijs- en omzetdata om de toekomstige richting te voorspellen). Aan de ene kant omdat ik zelf alleen met technische analyse werk, aan de andere kant omdat technische analyse indicatoren makkelijk te automatiseren zijn. Ik wil hiermee niet zeggen dat je geen fundamentele systemen kan maken, alleen zal je dan wat aanpassingen moeten plegen.

Een goed systeem bestaat uit de volgende elementen :

  1. Ontdekken van een trend
  2. Timing van instappen
  3. Timing van verliesnemen
  4. Timing van uitstappen
  5. Timing van opnieuw instappen

1. Ontdekken van een trend
In de technische analyse is de trend zeer belangrijk om een aantal redenen. De eerste is dat de richting van de trend bepaalt welke indicatoren je moet gebruiken. In een dalende of stijgende trend zal je trendvolgende indicatoren (geven aan wanneer een trend begint en wanneer deze eindigt) gebruiken en in het geval van een zijdelingse marktbeweging zal je countertrend indicatoren (geven aan wanneer er een top of bodem is) willen gebruiken. Een andere reden om de trend te weten, is zodat het systeem de goede adviezen kan geven. Kopen bij een opwaartse trend en verkopen bij een neerwaartse. In een zijdelingse beweging kan je kopen aan de onderkant en verkopen aan de bovenkant of besluiten om uit de markt te blijven. Voor aandelen is het verstandiger om uit de zijdelingse markt te blijven (behalve als de afstand tussen onder- en bovenkant groot genoeg is), maar met opties en/of futures kan je in zo'n markt best verdienen met een goed systeem.

De richting van de trend is te bepalen door een verscheidenheid aan technische indicatoren. Een bekende is het gebruik van meerdere voortschrijdende gemiddelden. Maar ook de Trendscore, VHF en ADX zijn goede indicatoren om de trend te bepalen. Ik ga niet in op de uitleg van de indicatoren, ik geef alleen aan welke je kan gebruiken. Voor de uitleg ervan verwijs ik naar de vele boeken op technische analyse gebied. Natuurlijk is de richting van de trend ook te zien met het blote oog op papier, alleen kan je dat niet automatiseren (zie figuur 1).

Figuur 1 : Een koersgrafiek met een stijgende trend aangegeven door twee trendlijnen.

2. Timing van instappen
Sommige beleggers denken dat er één beste indicator is die gebruikt kan worden bij alle facetten van het systeem, dus zowel als trendbepaler als bepaler wanneer te kopen/verkopen, etc. Helaas zullen die systemen uiteindelijk falen. Bij een verandering in omstandigheden kan het hele systeem in één keer nutteloos worden.

Nu we, na stap 1, de richting van de trend hebben bepaald, moeten we een indicator kiezen die ons kan aangeven wanneer we in moeten stappen. Hiervoor zijn vele soorten indicatoren beschikbaar, bijvoorbeeld de MACD (zie figuur 2), Stochastics, voortschrijdend gemiddelden, etc. Het is belangrijk om te onthouden dat je een systeem maakt dat gebaseerd is op meerdere indicatoren, dus de belangrijkheid van de gekozen instap-indicator wordt minder als je het totale systeem bekijkt. Je moet een indicator vinden waar je je prettig bij voelt en die goede signalen geeft in de richting van de trend die je in stap 1 hebt bepaalt.

Figuur 2 : De MACD (boven de koersgrafiek) geeft koopsignalen zodra deze boven de 0-lijn komt en verkoopsignalen zodra deze eronder komt. Omdat de MACD een trendvolgende indicator is, geeft deze alleen goede signalen bij duidelijke trends. Zoals je kan zien geeft de MACD derhalve slechte signalen zodra de koers zijdelings gaat bewegen.

3. Timing van verliesnemen
Zodra je een positie hebt ingenomen, is het belangrijk om te weten wanneer je verlies moet nemen zodra de koers onverhoopt niet jouw richting ingaat. Je kan hiervoor verschillende methoden gebruiken. Je kan vaste percentages nemen onder je koopkoers of je kan indicatoren gebruiken. Het belangrijkste hierbij is dat je niet te snel maar ook niet te langzaam verliesneemt. Het beste is een punt te kiezen net buiten de normale koersfluctuaties. Dit kan je onder andere bepalen met de standaarddeviatie (zie figuur 3) of met de volatiliteit. Als je namelijk binnen die grens ligt, dan is de kans groot dat je vaak signalen krijgt om verlies te nemen. Ligt je punt er ver buiten dan riskeer je bij elke 'trade' teveel van je geld.

Figuur 3 : Koersgrafiek met één keer de standaarddeviatie boven en onder het voortschrijdend gemiddelde.

4. Timing van uitstappen
Zodra je je positie hebt ingenomen en de koers gaat de goede kant uit, wordt het tijd om te weten wanneer je winst gaat nemen. Dit ligt eigenlijk aan de soort belegger. De langere termijn belegger laat de winst vaak langer lopen en vindt de korte correcties niet erg. De kortere termijn belegger vindt die kleine correcties wel erg en stapt dus sneller uit. De kans bestaat, bij de lange termijn belegger, dat de correctie geen correctie blijkt, maar een omslag van de trend en deze belegger kan dan pas bij een grote tegengestelde koersbeweging verliesnemen. Aan de andere kant is er voor de korte termijn belegger een nadeel van te snel winst nemen. De koers kan namelijk misschien nog een heel eind verder in de goede richting.

Uitstappen kan op verschillende manieren. Sommige beleggers stellen van tevoren een doelkoers vast. Dit kan aan de hand van steunen en weerstanden of een vast percentage boven de aankoopkoers. Een nadeel van de laatste manier kan zijn, dat het doel net niet wordt gehaald en je dan uiteindelijk misschien verlies moet nemen. Een andere manier is met behulp van een indicator. Je weet dan niet van tevoren wanneer er wordt uitgestapt, maar het voordeel is wel dat je misschien meer winst pakt dan met een vaste doelkoers.

5. Timing van opnieuw instappen
Zodra je verlies of winst hebt moeten nemen, kan het gebeuren dat de koers toch nog in jouw oorspronkelijke richting gaat bewegen. Wil je hiervan kunnen profiteren, dan zal je een regel moeten hebben die je vertelt wanneer je weer moet instappen. Deze regel is niet dezelfde als de instapregel in stap 2. Omdat de richting waarin je moet handelen al bekend is, zal de indicator van stap 2 waarschijnlijk nog steeds op positief staan. Om opnieuw in te stappen wordt vaak een oscillator gebruikt zoals de RSI of Stochastics.

Tot slot
Ik heb hier puur een opzet gegeven van een geautomatiseerd handelssysteem. Ik heb het bijvoorbeeld maar even gehad over de gebruikers van het systeem. Iedere gebruiker zal een ander soort systeem willen hebben waar hij/zij zich prettig mee voelt. Verder heb ik het ook nog niet gehad over het testen van het systeem of het evalueren van het systeem in het 'echte leven'. Er zijn een aantal boeken geschreven op dit gebied en als je geïnteresseerd bent, raad ik je zeker aan om één van deze boeken te lezen. Je kunt ze o.a. vinden via Traders Press Er zijn nu zelfs een aantal boeken in de aanbieding.

| terug |